Σύμφωνα με το άρθρο 9 του Κανονισμού (Ε.Κ.), με αριθμό 44/2001 του Συμβουλίου της 22 Δεκεμβρίου 2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗΣ
Δικαστήριο:
|
ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ
|
Τόπος:
|
ΑΘΗΝΑ
|
Αριθ. Απόφασης:
|
379
|
Ετος:
|
2013
|
Περίληψη
Ασφάλιση αστικής ευθύνης από ατυχήματα αυτοκινήτων - Διεθνής δικαιοδοσία επί ατυχήματος στην αλλοδαπή, κατά τον Καν (ΕΚ) 44/2001 - Αναιρετικός λόγος για παρά το νόμο απόρριψη αγωγής λόγω έλλειψης δικαιοδοσίας -. Έλληνας υπήκοος, μόνιμος κάτοικος άλλου Κράτους - Μέλους (ΚΜ) της Ένωσης, που ζημιώθηκε σε τροχαίο σε άλλο ΚΜ από όχημα οδηγούμενο από υπήκοο άλλον ΚΜ με πινακίδες οχήματος άλλου ΚΜ και ασφαλισμένο σε ασφαλιστή επίσης άλλου ΚΜ που δεν κάλυπτε ελληνικό κίνδυνο, δεν μπορεί ν' ασκήσει ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή στην Ελλάδα. Το δικαίωμα να εναγάγει τον ασφαλιστή στην χώρα της υπηκοότητας του που προβλέπει το αρ. 9 του Κανονισμού 44/2001 προϋποθέτει ο ενάγων να είναι μόνιμος κάτοικος της χώρας αυτής. Η παράδοση του ασφαλιστηρίου στον ζημιωθέντα και η εντεύθεν (με την άσκηση της αγωγής) σύναψη σωρευτικής αναδοχής χρέους κατ' αρ. 43 παρ. 6 ν. 2696/1999 δεν καθιδρύει δικαιοδοσία, λόγω του άτι υπερισχύει ο εν λόγω Κανονισμός. Ο αλλοδαπός ασφαλιστής του ζημιογόνου στην αλλοδαπή αυτοκινήτου, για ατύχημα που έγινε εκεί, μπορεί να εναχθεί από τον παθόντα και μόνιμο κάτοικο της Ελλάδος ενώπιον Ελληνικού δικαστηρίου με αίτημα επιδίκαση αποζημιώσεως για τη ζημία την οποία υπέστη από αυτό (βλ. και ΑΠ 37/12, 487/11, 640/10, 2163/09. (ΑΠ 2163/2009, ΑΠ 640/2010, ΑΠ 37/2012). Η εσφαλμένη απόρριψη της αγωγής για έλλειψη δικαιοδοσίας ιδρύει τον λόγο αναιρέσεως της ΚΠολΔ 559 αρ. 14 (ΟλΑΠ 2/99. Σημ.: Ενώ, η αντίστροφη περίπτ. δηλ. η εκδίκαση της υπόθεσης από το δικαστήριο, παρά την έλλειψη δικαιοδοσίας, ιδρύει τον αναιρετικό λόγο από την ΚΠολΔ 559 αρ. 4).
|
Κείμενο Απόφασης
Αριθμός 379/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Δ' Πολιτικό Τμήμα
ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Γεώργιο Γιαννούλη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Γρηγόριο Κουτσόπουλο, Παναγιώτη Ρουμπή, Δημητρούλα Υφαντή και Βασίλειο Λαμπρόπουλο, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του, στις 25 Ιανουαρίου 2013, με την παρουσία και της Γραμματέως Ελένης Τσιουρή, για να δικάσει μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: Β. Β., κατοίκου ... ο οποίος εκπροσωπήθηκε δια της πληρεξουσίας δικηγόρου του Λαμπρινής Κουλούρη η οποία παραστάθηκε με δήλωση κατ'αρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ και κατέθεσε προτάσεις.
Της αναιρεσιβλήτου: Της ασφαλιστικής εταιρίας με την επωνυμία "Offentliche Versicherungen Sachsen-Anhalt", που εδρεύει στη ... νομίμως εκπροσωπούμενη, η οποία εκπροσωπήθηκε δια της πληρεξουσίας δικηγόρου της Εύας Τσελώνη-Παρασκευοπούλου, βάσει δηλώσεως κατ' άρθρο 242 παρ.2 ΚΠολΔ και κατέθεσε προτάσεις.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την 5-8-2005 αγωγή του ήδη αναιρεσείοντος, που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις:4858/2006 οριστική του ίδιου Δικαστηρίου και 4976/2010 του Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί o αναιρεσείων με την από 6-9-2011 αίτησή του.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης, Βασίλειος Λαμπρόπουλος, ανέγνωσε την από 7-4-2012 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της αιτήσεως αναιρέσεως.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ο από τη διάταξη του άρθρου 559 αριθ.11 περ.γ' ΚΠολΔ προβλεπόμενος λόγος αναιρέσεως ιδρύεται, αν το δικαστήριο της ουσίας, για το σχηματισμό της κρίσης του επί ουσιώδους για την έκβαση της δίκης ζητήματος, δεν έλαβε υπόψη αποδεικτικό μέσο, όπως είναι τα έγγραφα που οι διάδικοι επικαλέστηκαν και προσκόμισαν προς απόδειξη ή ανταπόδειξη ισχυρισμών, που ασκούν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Από τη διάταξη αυτή, σε συνδυασμό με εκείνες των όρθρων 106, 237 παρ.1 στοιχ. β', 453 και 524 παρ.1 ΚΠολΔ προκύπτει, ότι το δικαστήριο οφείλει να λάβει υπόψη τα νομίμως προσκομιζόμενα αποδεικτικά μέσα. Και έχει μεν υποχρέωση το δικαστήριο να αιτιολογήσει την απόφασή του, να αναφέρει δηλαδή τους λόγους που το οδήγησαν στο σχηματισμό της δικανικής του πεποίθησης, επί ουσιώδους για την έκβαση της δίκης ισχυρισμού, όχι όμως και να κάνει ειδική μνεία καθενός από τα αποδεικτικό μέσα, τα οποία επικαλέστηκαν και προσκόμισαν οι διάδικοι για άμεση ή έμμεση απόδειξη. Αν όμως από το όλο περιεχόμενο της απόφασης δεν καθίσταται αδιστάκτως βέβαιο, ότι για το σχηματισμό της δικανικής του πεποίθησης επί ουσιώδους για την έκβαση της δίκης ζητήματος, έλαβε υπόψη και συνεκτίμησε όλα το αποδεικτικά μέσα, τότε ιδρύεται ο από τη διάταξη αυτή λόγος αναιρέσεως. Από την προσβαλλόμενη απόφαση του Εφετείου προκύπτει, ότι αυτό απέρριψε την έφεση του εκκαλούντος και ήδη αναιρεσείοντος κατά της υπ' αριθμ. 4858/2006 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, το οποίο είχε απορρίψει την από 5-8-2005 αγωγή του, δεχόμενο ότι δεν θεμελιώνεται διεθνής δικαιοδοσία των "Ελληνικών πολιτικών δικαστηρίων" επειδή στρέφεται κατά αλλοδαπής ασφαλιστικής εταιρείας και ο ίδιος (αναιρεσείων-ενάγων) μόνιμος κάτοικος αλλοδαπής, αφού έλαβε υπόψη και συνεκτίμησε τα επικαλούμενα και νομίμως προσκομιζόμενα από τους διαδίκους έγγραφα, όπως βεβαιώνεται απ' αυτή. Από τη βεβαίωση αυτή του Εφετείου, το οποίο έκανε δεκτή σχετική ένσταση της εναγόμενης-εφεσίβλητης και ήδη αναιρεσίβλητης αλλοδαπής ασφαλιστικής εταιρείας αδιστάκτως προκύπτει ότι το δικαστήριο για το σχηματισμό της κρίσης του έλαβε υπόψη και συνεκτίμησε, μαζί με τα λοιπά αποδεικτικά μέσα και τα από τον αναιρεσείοντα επικαλούμενα έγγραφα, μερικά εκ των οποίων αντικρούει με ειδική αναφορά. Επομένως, ο πρώτος λόγος αναιρέσεως με τον οποίο ο αναιρεσείων προβάλλει την αιτίαση ότι η προσβαλλόμενη απόφαση υπέπεσε στην πλημμέλεια του άρθρου 559 αριθ. 11 περ.γ' ΚΠολΔ είναι αβάσιμος και απορριπτέος.
Ο Κανονισμός (Ε.Κ.), με αριθμό 44/2001 του Συμβουλίου της 22 Δεκεμβρίου 2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις στο άρθρο 9 ορίζει τα ακόλουθα: "1.- Ο ασφαλιστής που έχει την κατοικία του στο έδαφος κράτους-μέλους μπορεί να εναχθεί: α) ενώπιον των δικαστηρίων του κράτους-μέλους όπου έχει την κατοικία του ή β) σε άλλο κράτος-μέλος, εφ' όσον την αγωγή έχει ασκήσει ο αντισυμβαλλόμενος του ασφαλιστή, ο ασφαλισμένος, ή ο δικαιούχος, ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου όπου ο ενάγων έχει την κατοικία ή ....., γ)....., 2 .....". Εξ άλλου στο άρθρο 11 του άνω Κανονισμού (άρθρ. 10 Συμβάσεως Βρυξελλών), με τίτλο "προσεπίκληση και ευθεία αγωγή" ορίζονται τα ακόλουθα: 1) Σε υποθέσεις ασφάλισης αστικής ευθύνης, ο ασφαλιστής μπορεί επίσης να προσεπικληθεί ενώπιον του δικαστηρίου που έχει επιληφθεί της αγωγής του ζημιωθέντος κατά του ασφαλισμένου, αν το δίκαιο του δικαστηρίου το επιτρέπει. 2) Οι διατάξεις των αρθρ. 8, 9 και 10 εφαρμόζονται σε περίπτωση ευθείας αγωγής του ζημιωθέντος κατά του ασφαλιστή, εφ' όσον η ευθεία αγωγή επιτρέπεται". Εν' όψει της παραπομπής της παρ. 2 του άρθρου 11 του άνω Κανονισμού στο αρθρ. 9 του ίδιου Κανονισμού, γεννήθηκε το ζήτημα κατά πόσο ο ζημιωθείς σε αυτοκινητικό ατύχημα δύναται να χαρακτηρισθεί ως δικαιούχος, κατά την έννοια της β' περιπτώσεως της παρ. 1 του αρθρ. 9 του Κανονισμού. Η ερμηνευτική αυτή εκδοχή είναι πρόδηλο, ότι εξυπηρετεί τα συμφέροντα του ζημιωθέντος, αφού για την περίπτωση που αυτός χρειασθεί να ασκήσει αγωγή για την κατίσχυση των αξιώσεών του έχει τη δυνατότητα να εγείρει αυτή και ενώπιον δικαστηρίου της χώρας κατοικίας του με προφανή τα εντεύθεν γι' αυτόν πλεονεκτήματα. Εν' όψει δε της αμφισβητήσεως που δημιουργήθηκε για το ανωτέρω ζήτημα το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) ύστερα από την αποστολή σχετικού ερωτήματος από το Γερμανικό Ακυρωτικό αποφάνθηκε ως ακολούθως: Η παραπομπή του άρθρου 11 παρ. 2 του Κανονισμού (Ε.Κ) 44/2001 του Συμβουλίου της 22-12-2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις στο άρθρο 9 παρ.1 στοιχείο β' του Κανονισμού αυτού πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια, ότι ο ζημιωθείς μπορεί να ασκήσει ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου της κατοικίας του σε κράτος-μέλος ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή, εφόσον το οικείο δίκαιο επιτρέπει την άσκηση τέτοιας αγωγής και ο ασφαλιστής έχει την έδρα του στο έδαφος κράτους-μέλους. Ήδη τέτοια ρύθμιση εισάγεται με το άρθρο 5 της Πέμπτης Κοινοτικής Οδηγίας της 11-5-2005, η οποία θα έπρεπε να καταστεί εσωτερικό δίκαιο μέχρι 11-6-2007. Με βάση τα όσα προεκτέθηκαν ο αλλοδαπός ασφαλιστής του ζημιογόνου στην αλλοδαπή αυτοκινήτου μπορεί να εναχθεί από τον παθόντα και μόνιμο κάτοικο της Ελλάδος ενώπιον Ελληνικού δικαστηρίου με αίτημα επιδίκαση αποζημιώσεως για τη ζημία την οποία υπέστη από αυτό (ΑΠ 2163/2009, ΑΠ 640/2010, ΑΠ 37/2012).
Εξ' άλλου, κατά το άρθρο 559 αριθ. 14 περ. α' ΚΠολΔ ιδρύεται λόγος αναιρέσεως και αν το δικαστήριο παρά το νόμο κήρυξε απαράδεκτο. Κατά συνέπεια η εσφαλμένη απόρριψη της αγωγής για έλλειψη δικαιοδοσίας ιδρύει τον ως άνω λόγο αναιρέσεως (ΑΠ (Ολ.) 2/1999). Στην προκειμένη περίπτωση το Εφετείο με την προσβαλλόμενη απόφασή του δέχθηκε τα ακόλουθα: "...... Στην προκείμενη περίπτωση, με την υπό κρίση από 5-8-2005 (αριθμ. έκθ. κατάθ…/ 6864/5-8-2005) αγωγή ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου (Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών), ιστορείται ότι από υπαιτιότητα του οδηγού του, με Γερμανικές πινακίδες κυκλοφορίας, ... φορτηγού οχήματος, το οποίο ήταν ασφαλισμένο στην πρώτη εναγομένη, εδρεύουσα στο ... ασφαλιστική εταιρεία με την επωνυμία "Offntliche Versicherungen Sachsen-Anhalt", προκλήθηκαν φθορές και βλάβες, σε ατύχημα που συνέβη στην … και κάτω από τις ιστορούμενες συνθήκες, στον επίσης με Γερμανικές πινακίδες κυκλοφορίας ... ελκυστήρα, ιδιοκτησίας του ενάγοντος, Β. Β., ο οποίος είναι μόνιμος κάτοικος Ελλάδας .... Ζήτησε δε ο ενάγων, όπως το αγωγικό αίτημα παραδεκτώς περιορίστηκε σε εν μέρει αναγνωριστικό, με δήλωση της πληρεξούσιας δικηγόρου του καταχωρηθείσα στα πρακτικά συνεδρίασης του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, α) να υποχρεωθούν οι εναγόμενες εταιρείες μεν πρώτη ως ασφαλίζουσα το ζημιογόνο όχημα, αλλά και με βάση τις διατάξεις περί σωρευτικής αναδοχής χρέους, λόγω της, κατ' άρθρον 43 παρ. 6 του Ν. 2696/1999, κατοχής από τον ζημιώσαντα οδηγό του ασφαλιστηρίου συμβολαίου, η οποία ενέχει πρόταση της ασφαλιστικής εταιρείας για τη σύναψη σωρευτικής αναδοχής χρέους, την οποία αποδέχθηκε ο ενάγων με την έγερση της υπό κρίση αγωγής, η δε δεύτερη ως ειδική αντιπρόσωπος και διακανονίστρια ζημιών της πρώτης εναγομένης αλλοδαπής ασφαλιστικής εταιρείας στην Ελλάδα, άλλως με βάση τις διατάξεις περί σωρευτικής αναδοχής χρέους κατά τα προεκτεθέντα, να του καταβάλουν, καθεμία σε ολόκληρο και νομιμοτόκως, το συνολικό ποσόν των 14.135,16 €, ως αποζημίωση και χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης και β) να αναγνωριστεί ότι οι εναγόμενες, με τις ίδιες ως άνω ιδιότητες, είναι υποχρεωμένες να του καταβάλουν, καθεμία σε ολόκληρο και νομιμοτόκως, το ποσόν των 70.550 €, ως αποζημίωση. Με τα παραπάνω εκτιθέμενα: α) Όσον αφορά στην πρώτη εναγομένη αλλοδαπή ασφαλιστική εταιρεία με την επωνυμία "Offntliche Versicherungen Sachsen-Anhalt", πρέπει να λεχθούν τα ακόλουθα: Σύμφωνα με τις προεκτεθείσες σκέψεις (υπό στοιχείο Π.Α.), ο αλλοδαπός ασφαλιστής του ζημιογόνου στην αλλοδαπή αυτοκινήτου μπορεί να εναχθεί από τον παθόντα σε αυτοκινητικό ατύχημα ενώπιον Ελληνικού δικαστηρίου, με αίτημα την επιδίκαση αποζημίωσης για τη ζημία την οποία αυτός υπέστη, εφόσον όμως ο τελευταίος είναι μόνιμος κάτοικος Ελλάδας, γεγονός, όμως, που αμφισβητείται από την πρώτη εναγομένη ασφαλιστική εταιρεία η οποία παραδεκτώς πρόβαλε πρωτοδίκως και επαναφέρει ένσταση έλλειψης δικαιοδοσίας των Ελληνικών δικαστηρίων για την υπό κρίση υπόθεση ως προς αυτήν. Έτσι, από την ένορκη κατάθεση του μάρτυρα, Μ. Β., που εξετάστηκε στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, η οποία περιέχεται στα ταυτάριθμα με την εκκαλουμένη πρακτικά συνεδρίασης του ίδιου Δικαστηρίου και από τα επικαλούμενα και προσκομιζόμενα ...
|
